Deel twee van de reis

Na het relatief kalme Chicago is New York weer die heerlijke stomp in de maag: luid, druk en vol energie. Wij zijn nog niet geland of ik heb al een sms’je van Jim Ramer, hoofd van de master fotografie aan Parsons New School of Design. (http://www.newschool.edu/parsons) Het is zondag, maar dat betekent niet dat hij niet al vandaag al wil afspreken. De gebouwen van Parsons liggen allemaal rond 14de en 6de, aan het begin van downtown. Ik krijg een rondleiding langs de studio’s, die allmaal ook draadloze computerstations hebben voor de digitale achterwanden, de doka’s (jawel, nog 24 kleurenplaatsten en 22 zwartwit en machines) een centraal printlab en een uitleen alsof ik in de grot van Aladin beland ben. Het gebouw is 16 uur per dag open en zeven dagen per week operationeel. Maar ja, een studiejaar bij de master kost dan ook 36.000 dollar per jaar…
Studenten kunnen een beurs krijgen van Parsons, die kan afhankelijk van het talent van de student tot 50% oplopen.
Jim is een grappige, maar vooral erg scherpe man. Hij werkt met de afdeling beeldende kunst aan een project onder de titel Exquisite Corps, waarbij studenten aldoor kleine projecten aan elkaar doorgeven, die halen het letterlijk of figuurlijk uit elkaar en antwoorden en opnieuw met hun eigen werk weer inzetten. Intussen hebben zij dit project uitgebreid door op de zelfde manier samen te werken met studenten van de Sidney College of the Arts (http://www.usyd.edu.au/sca) en een polytechnische universiteit in Bejing. Wij gaan nu onderzoeken hoe ook wij bij dit project kunnen aanhaken.
Daarnaast is Jim een onderzoeksgroep begonnen en ons uitgenodigd om deel te nemen, ook ook wetenschappers van MIT (http://web.mit.edu) zij erbij betrokken. Met elkaar wordt er gesproken over de implicaties voor de fotografie van de technologische ‘leap’ die nu genomen wordt: memorykaarten die zoveel informatie per beeld kunnen opnemen dat je alle keuzes voor je beeld, focus, belichting en contrast pas achteraf hoeft te nemen. Of slowmotioncamera’s die 1000 beeldjes per seconde maken, allemaal van perfecte kwaliteit.
Alhoewel het onderwijssysteem in de VS toch echt anders is dan bij ons, is ook hier weer duidelijk dat studenten overal het zelfde zijn! Toen ik vertelde dat Exquisite Corps wellicht goed zou werken voor het opstarten van studenten, omdat zij de neiging hebben om in het begin nogal te aarzelen voor ze iets maken, zegt Jim: Graduate Paralisis, een bekende ziekte!

Op maandag heb ik dan nog samen met de adjunct directeur van StJoost een gesprek bij Pratt (http://www.pratt.edu). Zij zitten ook Downtown. Pratt heeft vergelijkbare masters als StJoost: Interieur Ontwerpen, Grafische Vormgeving, Animatie en Beeldende Kunst. Fotografie zijn ze aan het opzetten. Dan is het heel erg de moeite waard om niet zozeer op niveau van de studenten uit te wisselen, maar vooral op niveau van het curriculum. Ervaringen delen en van elkaar leren is dan nuttig. Het contact met Pratt kwam tot stand via Tom Klinkowstein, hij gaf begin jaren tachtig les aan StJoost en nu aan Pratt. Tom had in 1979 al een emailadres, hij was zowat de eerste buiten het CERN. Hij had een draagbare processor met schelpen waar je dan een telefoonhoorn op moest leggen! De secretaresses van StJoost dachten toen echt dat hij van een andere planeet kwam. Maar ook nu is Tom nog even hip, facebook en Twitter is helemaal zijn medium. ‘Your networth is your network’ zoals ze in New York zeggen. Hij is een inspirerende man die misschien wel voor StJoost als e-coach zou kunnen werken. Als afsluiting gaan we nog naar de campus voor de bachelors van Pratt. Dat ligt in Brooklyn, allemaal bakstenen gebouwen in een prachtige beeldentuin. Als ik daar rondloop en al die wakkere studenten zie krijg ik zin om er meteen te gaan studeren! Ik zou dan wel flink moeten betalen, maar als wij niet uitkijken moet dat in Nederland binnenkort ook.

De vulkaanuitbarsting heeft ook mijn reis beinvloed. Ik kon gelukkig met zo’n beetje de eerste intercontinentale vlucht mee naar Chicago, maar een hoop andere Europese deelnemers aan het symposium lukte dat niet meer. Meer dan 40 deelnemers bleven weg en dat maakt alles veel kleiner, maar ook wel intiemer. Tijdens dit symposium volg ik vooral de sessies die gaan over “Kunst en Onderzoek’’, een onderwerp dat ook in Nederlandse academies een belangrijk vraagstuk vormen. Hoe definieren wij onderzoek en hoe verhoudt zich dat tot wetenschappelijk onderzoek? Telkens weer lijkt er een onvergelijkbaar vocabulair tussen de Universiteiten en de kunstacademies, wij spreken elkaar taal maar slecht. Er zijn een aantal leuke en interessante sprekers, maar het leukste inzicht komt van een dame uit Nieuw Zeeland die de tip heeft om vooral met mensen uit de exacte wetenschappen op te trekken. Deze lijken veel meer in tune te zijn met hoe kunstenaars opereren dan mensen uit de geesteswetenschappen. Wetenschappers uit de exacte hoek voelen zich ook prima op hun gemak met termen als creativiteit en inspiratie met betrekking tot hun eigen onderzoekswerk, veel meer dan bijvoorbeeld historicie of filosofen.
Ik probeer deze reis ook zoveel mogelijk mensen te spreken die met fotografie en onderwijs bezig zijn. Voor mij is het belangrijk te weten of wij met onze master wel in de pas lopen met internationale ontwikkelingen. Ik heb een ontmoeting met Karen Irvine, hoofdcurator van het Museum of Contemporary Photography. Dit museum is aan het Columbia Colege of Art verbonden en bestaat al dertig jaar. Zij hebben een onafhankelijk tentoonstellingsbeleid, maar vervullen een belangrijke rol in het onderwijs. Terwijl ik met Karen rondloop is er net een les gaande, een docente staat met een foto vanSally Man in haar handen uitleg te geven. Docenten mogen hier uit de collectie putten voor hun lessen, oh wat zou ik dat ook graag willen: tijdens de lessen niet naar plaatjes kijken, maar naar foto’s. Het Museum heeft een samenwerkingverband met ABNAmro en stelt regelmatig Nederlandse fotografie uit de collectie van deze bank tentoon.
Mijn volgende ontmoeting is met Bob Thall, hij is de leider van de master fotografie aan de Coloumbia College of Art. Het is een leuk en collegiaal gesprek waaruit blijkt dat studenten in de VS geen haar anders zijn dan in Nederland. Enig verschil is dat de studenten hier hun studie zelf betalen, 12 to 18 duizend dolar per jaar! Bob moet zich dan ook niet zolas ik, aan de politiek verantwoorden, maar aan de ouders en studenten. Dat lijkt mij wel een andere dynamiek opleveren. Zo kan bijvoorbeeld bij alle bachelor richtingen iedreen met een middelbareschool diploma toegelaten worden. Je hoeft geen portfolio te hebben, geen ervaring met dans of theater... De beslissing of dit een verantwoorde studiekeuze is ligt bij jezelf. Zo’n 250 studenten beginnen aaan het eerste jaar fotografie en ongeveer 125 studeren er na 4 jaar af. Bij de master was het lang ook mogelijk om vanuit elke vooropleiding toelating te doen, als je portfolio maar goed was. Daar komt nu verandering is omdat het toch te moeilijk bleek om mensen bij te spijkeren op achterstanden in bijvoorbeeld techniek of theorie. Daar worstelen wij soms ook wel mee. Uit onze gesprekken blijkt dat onze kijk op onderwijs en de toekomst van de fotografie heel dicht bij elkaar liggen. Bij StJoost zijn wel al verder met het onderwijs in het bewegende beeld . Natuurlijk hebben ook Amerikaanse studenten behoefte om zich daarin te ontwikkelen, maar zij hebben nog niet de juiste vorm gevonden. Dat geeft meteen een goede aanleiding voor de uitwisseling die wij beide heel erg zien zitten.
Terwijl ik hier van workshop naar afspraak wandel , zijn toevallig ook de studenten van de master beeldende kunst van StJoost in Chicago. Zij nemen deel aan een alternatieve kunstbeurs in een communitycenter ver van het opgepoetste downtown. Het is onzettend leuk om ze daar te ontmoeten en daardoor nog de sfeer van de wat rauwere kunstscene op te snuiven. Omdat er vrijwel geen staatsfondsen bestaan voor de kunst en private fondsen vooral voor prestigeuse kunstinstellingen ingezet worden, draait de alternatieve scene nog sterker dan bij ons om solidariteit en uitwisseling. Het maakt mensen heel erg open en cooperatief. Kennis, infrastructuur en diensten worden vrijelijk gedeeld, heilige huisjes zul je daardoor niet snel tegen komen. De studenten zullen nog twee weken in Chicago blijven en hebben nog twee andere tentoonstellingen in de maak. Ik reis vandaag naar New York om daar ontmoetingen te hebben met mensen van Parsons New School of Design en Pratt

Hmmmmmm....

Portfoliodag Master Fotografie AKV|St.Joost
20 mei, vanaf 10.00 uur, Nederlands Fotomuseum Rotterdam
Op donderdag 20 mei is er de mogelijkheid om in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam je portfolio te laten zien en te praten over de mogelijkheden die de Master Fotografie biedt. Er zullen docenten, studenten en alumni aanwezig zijn met wie je je werk kan bespreken en al je vragen kan stellen.
Als je aan deze dag wilt deelnemen, meld je dan aan bij m.bestebreurtje@avans.nl

Met de foto van Emelda die haar babytje Perfect borstvoeding geeft heeft Marieke van de Velde bij PANL in de categorie Documentary een zilveren medaille gewonnen.
Hierbij komt de vraag op hoe je een 'single image' moet duiden in de context van documentaire. Wat gebeurt er met het beeld en het verhaal.
De foto is in Juni 2009 gemaakt in Zambia in opdracht van Unicef en behoort tot een serie waarin zij een aantal HIV-positieve moeders portretteerde die met medicijnen wisten te voorkomen dat hun nog ongeboren kinderen het HIV-virus zouden krijgen tijdens de bevalling. Valt dit nog in de categorie documentair?

Paul Graham - a shimmer of possibility in FOAM
2 april 2010 t/m 16 juni 2010

Deze tentoonstelling laat een selectie werken zien die Paul Graham in twaalf delen heeft gepubliceerd als a shimmer of possibility (steidlMACK 2007). Iedere simpele maar inventieve serie omvat een afwisselend aantal beelden, van één tot meer dan tien. Deze series met foto’s geven een levendig inzicht in gewone momenten in het leven van mensen die Graham op zijn reizen is tegengekomen. Een voorbeeld is een man die gras aan het maaien is of iemand die bij de bushalte staat te wachten. De foto’s overstijgen de nominale onderwerpen en beschrijven aspecten van het dagelijks leven dat door de fotograaf met aandacht en nieuwsgierigheid zijn toegekend. a shimmer of possibility is een oproep tot aandacht voor de korte, oneindige intervallen in het leven. Zoals Graham zelf stelt: ‘Misschien in plaats van aan de oever van de rivier te staan om water op te scheppen, is het beter om midden in de stroming te staan, om te zien hoe het water naar je toe komt, hoe het vloeiend langs je heen stroomt en aan de andere kant moeiteloos samenvloeit alsof je er nooit was.’